არარსებული ქარხნები ხელისუფლების დახმარების მოლოდინში

ქუ­თა­ი­სის გა­კოტ­რებული სატ­რაქ­ტო­რო ქარხანა დახმა­რებას ახალი ხელი­სუფ­ლების­გან ითხოვს. საბჭო­თა გი­გან­ტის ბაზა­ზე „ვარ­დების რე­ვო­ლუ­ცი­ის" შემ­დეგ ჩა­მოყალიბებული სა­მი და­მო­უ­კი­დებელი სა­წარ­მო­დან, დღეს­დღეობით, არცერ­თი არ არ­სებობს.

გა­სუ­ლი წლების ეკო­ნო­მი­კუ­რი შე­ფა­სების მიხედ­ვით, ქვეყნის ეკო­ნო­მი­კუ­რი გან­ვი­თა­რების ერთ-ერთ და­მა­მუხრუ­ჭებელ ფაქ­ტო­რად არა­ე­ფექ­ტუ­რი გა­კოტ­რების კა­ნონ­მდებლობაა მიჩ­ნე­უ­ლი. რად­გან, ქვეყანა­ში ბიზ­ნეს აქ­ტი­ვობების ზრდის სა­ნაც­ვლოდ, სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო შე­დე­გები და­ფიქ­სირ­და.

2005 წელს მა­სი­უ­რად და­იწყო ქარხნებისა და სა­წარ­მოების გა­კოტ­რების რეჟიმ­ში გა­დას­ვლა, რო­მე­ლიც 2010 წელს „წარ­მა­ტებით" დას­რულ­და. ეს პრო­ცე­სი, ბუნებრი­ვი­ა, ქუ­თა­ი­სის სატ­რაქ­ტორო ქარხანა­საც შეეხო.

საბჭო­თა კავ­ში­რის პე­რი­ოდ­ში სა­წარ­მო 17 000 ჰა მი­წის ფარ­თობზე იყო გან­თავ­სებული, რო­მელ­საც 1999 წელს ჯერ სა­აქ­ციო სა­ზო­გა­დოება „რი­ო­ნი" გა­მოეყო. მოგ­ვი­ა­ნებით, 2003 წელს კი სატ­რაქ­ტო­რო ქარხნის დარ­ჩე­ნი­ლი მე­ო­რე ნა­წი­ლი თა­ვის მხრივ ორ სა­აქ­ციო სა­ზო­გა­დოებად - სს „ტრაქ­ტო­რად" და სს „საქ­ტრაქ­ტო­რად" დაიყო.

თუმ­ცა, სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ­სებული კა­ნო­ნი სა­წარ­მო­თა გა­კოტ­რების შე­სახებ მკვეთ­რად განსხვა­ვებული აღ­მოჩ­ნდა, ევ­რო­პუ­ლი ანა­ლო­გი­სა­გან. „გა­კოტ­რების სის­ტე­მა ევ­რო­პა­ში ეფექ­ტუ­რად და გა­ცი­ლებით მოკ­ლე დრო­ში ხორ­ცი­ელ­დება. ჩვენ­თან პი­რი­ქი­თა­ა. ეს პრო­ცე­სი საკ­მა­ოდ დრო­შია გა­წე­ლი­ლი და არა­ე­ფექ­ტუ­რია იმ თვალ­საზ­რისით, რომ სწრა­ფად ვერ ხდება რე­ა­გი­რება," - აღ­ნიშ­ნავს „ახალ­გაზ­რდა ეკო­ნო­მის­ტთა ასო­ცი­ა­ცი­ის" იმე­რე­თის რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი წარ­მო­მად­გენ­ლობის ხელ­მძღვა­ნე­ლი, ექ­სპერ­ტი ეკო­ნო­მი­კის სა­კითხებში პა­ა­ტა კლდი­აშ­ვი­ლი. იგი ამბობს, რომ გა­კოტ­რებული სა­წარ­მოს დაგ­ვი­ა­ნებული რე­ა­ლი­ზა­ცია შე­ფერხებებს იწ­ვევს, ხოლო სწრა­ფი რე­ა­გი­რების შემთხვე­ვა­ში და­ვა­ლი­ა­ნების პრო­ცე­სის შე­ჩე­რება შე­საძ­ლებელი­ა. ამ შემთხვე­ვა­ში, აღ­ნიშ­ნულ სა­წარ­მოებს არც გა­კოტ­რებაში გა­უ­მარ­თლათ.

2003 წლის­თვის სს „რი­ო­ნის" აქ­ცი­ა­თა 62%-ს სახელ­მწი­ფო ფლობდა და მი­სი და­ვა­ლი­ა­ნება ბიუჯეტის მი­მართ 450 000 ლარს შე­ად­გენ­და. ვა­ლის გა­დაუხდე­ლობის გა­მო სს „რი­ო­ნი" სა­სა­მარ­თლოს გა­დაწყვე­ტი­ლებით სა­აღ­სრუ­ლებო ბიუ­რომ აუქ­ცი­ონ­ზე რამ­დენჯერ­მე გა­ი­ტა­ნა. თუმ­ცა, დაბალი ფა­სის მიუხედა­ვად, მთლი­ან სა­წარ­მოს მყიდ­ვე­ლი არ გა­მო­უჩ­ნდა. მოგ­ვი­ა­ნებით, სს „რი­ო­ნის" ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე გან­თავ­სებული ცალკე­უ­ლი ფარ­თები 13 მოიჯარის კერ­ძო სა­კუთ­რებაში გა­და­ვი­და. თუმ­ცა, არ­სებული ვა­ლი­დან 230 000 ლა­რი სა­წარ­მოს დღემ­დე ვა­ლად ადევს.

„ო­თახიც არ გა­მაჩ­ნია და ხელ­ფა­სისც 3 წე­ლია, არ ამი­ღია. სა­გა­და­სახადომ ყვე­ლა­ფე­რი სა­სა­მარ­თლოს წე­სით გაყიდა," - ამბობს სს „რი­ო­ნის" დი­რექ­ტო­რი რე­ზო კობერი­ძე.

„რი­ო­ნის" სა­კუთ­რებაში შე­დი­ო­და 10-სარ­თუ­ლი­ა­ნი ნა­გებობა, რო­მე­ლიც სახელ­მწი­ფომ 2009 წელს მუ­ნი­ცი­პა­ლურ ბალან­სზე გა­დაიყვა­ნა და ამა­ვე წელს მას­ში ქუ­თა­ის­ში სხვა­დასხვა ად­გილ­ზე კომ­პაქ­ტუ­რად ჩა­სახლებული 108 დევ­ნი­ლი ოჯახი შე­ა­სახლა.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ ამ შე­ნობის მე­სა­მე და პირ­ვე­ლი სარ­თუ­ლის ნა­წი­ლი, დღემ­დე, გა­უ­გებარი მი­ზე­ზის გა­მო, ისევ „რი­ო­ნის" ბალან­სზე­ა.

„ვა­ლის გა­დახდის არა­ნა­ი­რი რე­სურ­სი არ გაგ­ვაჩ­ნი­ა. ვა­პი­რებ, ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტროს წარ­ვუდ­გე­ნო ბალან­სი და იქ­ნებ ამ ვა­ლების ჩა­მო­­წე­რა მოხერხდეს," - იმე­დოვ­ნებს რე­ზო კობერი­ძე.

ანა­ლო­გი­უ­რად, გა­ურ­კვე­ვე­ლია სს „საქ­ტრაქ­ტო­რის" ამჟამინ­დე­ლი მდგო­მა­რეობაც. სს „რი­ო­ნის" მსგავ­სად, „საქ­ტრაქ­ტორს" ად­გი­ლობრი­ვი ოფი­სი არ გა­აჩ­ნი­ა. რის გა­მოც, „ახალი გა­ზე­თის" მცდე­ლობის მიუხედა­ვად, ვერ მოხერხდა „საქ­ტრაქ­ტორ­ზე" უფ­ლებამო­სი­ლი პი­რის დად­გე­ნა.

თა­ვის დრო­ზე 3,5 მი­ლი­ონ ლა­რად შე­ფა­სებული „საქ­ტრაქ­ტო­რის" და­ვა­ლი­ა­ნება სახელ­მწი­ფოს მი­მართ 3 მლნ ლა­რი იყო. თანხის და­ფარ­ვა ძი­რი­თა­დი სა­შუ­ა­ლებების გაყიდ­ვით მოხდა, თუმ­ცა გა­უს­ტუმ­რებელი დარ­ჩა კრე­დი­ტო­რების სახელ­ფა­სო და­ვა­ლი­ა­ნება.

2010 წელს სა­სამა­რთლოს გა­დაწყვე­ტი­ლებით „საქ­ტრაქ­ტო­რი" გა­კოტ­რების რეჟიმი­დან ისევ სახელ­მწი­ფოს სა­კუთ­რებაში მო­ექ­ცა. ამჟამად მის ქო­ნებას ისევ ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტრო გან­კარ­გავს.

რაც შეეხება, სატ­რაქ­ტო­რო ქარხნის ბაზა­ზე გა­მოყოფილ მე­სა­მე სა­წარ­მოს სს „ტრაქ­ტორს", 2010 წელს სა­წარ­მო გა­კოტ­რების რეჟიმი­დან კვლავ